De eeuwige jeugd van het oudste spitsenduo ter wereld

Roque Santa Cruz (43) en Óscar Cardozo (41) spelen nog steeds én scoren nog altijd, bij de Paraguayaanse topclub Club Libertad.

Roque Santa Cruz loert op de rand van het strafschopgebied op de bal. Hij wacht, ziet de voorzet komen, zet een paar passen naar voren en kopt met een soepele snoekduik binnen. Het is 1-1, Club Libertad maakt in het immense stadion Mineirão gelijk tegen Cruzeiro. Tot zover business as usual: Santa Cruz scoort altijd en overal, hij maakte in zijn rijke carrière meer dan 250 doelpunten. Het wordt pas bijzonder als je bedenkt dat dit een scène is uit september 2024, en dat de man die net gescoord heeft ook al trefzeker was op het WK in 2002. Santa Cruz is 43 jaar oud, maar nog altijd scherp genoeg om in de kwartfinale van de Copa Sudamericana, het Zuid-Amerikaanse equivalent van de Europa League, wat doelpunten mee te pikken. Hij bewijst keer op keer dat de tijd maar geen vat op hem krijgt.

Toen Santa Cruz in 2016 terugkeerde bij zijn Paraguayaanse jeugdliefde Olimpia, leek dat hem een mooi laatste hoofdstuk van zijn carrière. Hij was op dat moment bijna 35 en had er al een lange carrière opzitten, als krachtige spits met wapperende manen die speelde bij onder meer Bayern München, Blackburn Rovers en Manchester City. De topscorer aller tijden van het Paraguayaanse nationale elftal debuteerde al op zijn vijftiende voor Olimpia en scoorde in 1999 drie keer op de Copa América. Het leek fysiologisch onmogelijk dat hij het nog lang zou volhouden na zijn terugkeer in zijn thuisland.

Santa Cruz spotte echter met alle natuurwetten en scoorde er, na een wat moeizaam begin, lustig op los. Met name 2019, het jaar waarin hij 38 werd, was ongekend sterk: de spits kopte, schoot en frommelde 28 keer raak in 42 wedstrijden. In de jaren na zijn terugkeer werd hij vijf keer kampioen met Olimpia (waarbij moet worden vermeld dat de Paraguayaanse Primera División elk jaar is opgedeeld in twee toernooien, de Apertura en Clausura). Paraguayaanse media schreven in extase over ‘Roquemanía’.

De lange spits leek onverwoestbaar, net als zijn band met zijn Olimpia. Toch mondde het droomhuwelijk uit in een pijnlijke scheiding; in augustus 2021 werd er al gefluisterd dat Santa Cruz Olimpia misschien zou verlaten, mede doordat de club hem nog geld verschuldigd was. Eind 2021 kwam het tot een definitieve breuk. Misschien nog wel schokkender was dat de spits op veertigjarige leeftijd niet stopte, maar aankondigde doodleuk naar stadgenoot en concurrent Club Libertad te vertrekken, waarmee hij in een vingerknip duizenden harten brak.

Bij Libertad werd Santa Cruz herenigd met een collega-oudgediende: de toen 38-jarige Óscar Cardozo. De gewezen topspits van onder andere Benfica speelde al jaren bij de club uit Asunción, en bleek net als zijn vakbroeder niet te stoppen. In 2013 stonden ze voor het laatst samen op het veld, toen ze met Paraguay tegen Colombia speelden. Nu konden ze opnieuw een superduo vormen; twee productieve spitsen, allebei boomlang, beiden op een leeftijd waarop de meeste voetbalprofs allang gestopt zijn en in een keurig kostuum achter een desk zitten te analyseren.

Nadat in 2022 de Apertura al overtuigend werd gewonnen, beleefde Libertad in 2023 pas echt een ijzersterk seizoen. Beide kampioenschappen werden veroverd en de ontketende Cardozo scoorde in totaal 25 keer in vijftig wedstrijden (in alle competities). Tegen Cerro Porteño maakte hij als aanvoerder vier goals in één helft, aan het einde van het seizoen werd hij met een straatlengte voorsprong topscorer van de competitie. Op zijn veertigste werd hij verkozen tot Speler van het Jaar, als oudste voetballer ooit in Paraguay. Bovendien maakte hij zijn rentree bij de nationale ploeg.

‘Toen ik hier kwam [in 2017], zei ik dat ik nog drie jaar zou spelen en dan zou stoppen, maar ik voelde me erg goed’, zei Cardozo eind vorig jaar, om er vervolgens aan toe te voegen dat hij op 40-jarige leeftijd ‘het beste moment’ uit zijn carrière beleefde.

Eind 2023 werd er volop gespeculeerd over de toekomst van zijn collega Roque Santa Cruz, die na een lange doelpuntendroogte op zijn 42^ste toch echt langzaam aan stoppen begon te denken. Zijn vader verwachtte niet dat zijn zoon al met pensioen zou gaan: ‘Zolang de fabriek blijft draaien, wil geen enkele eigenaar deze sluiten’, sprak hij. Santa Cruz senior kreeg uiteindelijk gelijk: Roque ging door, de doelpuntenfabriek bleef nog een jaartje open.

In juni vervolgden de sterspelers hun Paraguayaanse zegetocht door wederom de voorjaarscompetitie te winnen. Met, opvallend genoeg, een trainer die op dat moment pas 27 jaar oud was. Zo was Libertad een club die alle voetbalwetten tartte: de piepjonge trainer Ariel Galeano kreeg namelijk de taak om misschien wel de meest ervaren kleedkamer uit de geschiedenis van het Paraguayaanse voetbal te managen.

Naast de luxeroutiniers Cardozo en Santa Cruz staat er ook een 41-jarige doelman bij de grote club onder contract, de ervaren Martín Silva. Het trio wordt vergezeld door de 42-jarige middenvelder Cristian Riveros, honderdvoudig Paraguayaans international. Daarnaast herbergt de selectie nog vijf andere spelers die 35 jaar of ouder zijn. In Nederland kijken we op van de leeftijd van Remko Pasveer, in de kleedkamer van Libertad zou hij eerder regel dan uitzondering zijn.

Roque Santa Cruz – die op 43-jarige leeftijd een legendarische status heeft in het Paraguayaanse voetbal, als een standbeeld dat elk weekend tot leven wordt gewekt – maakt nog regelmatig de negentig minuten vol. Hij scoorde sinds 1998 in elk kalenderjaar minstens één doelpunt, een ongekende reeks. Sowieso lijkt hij een professioneel recordjager te worden: zijn doelpunt tegen Cruzeiro maakte hem de oudste doelpuntenmaker ooit in de Copa Sudamericana, in de Copa Libertadores moet hij alleen Zé Roberto nog voor zich dulden. Hij benadrukte tegen Globo Esporte dat zijn inspanningen op het veld hetzelfde voelen als vroeger, alleen ‘het herstelgedeelte’ is moeilijker.

Santa Cruz komt nog vaak oude ploegmaten tegen (zoals Martín Demichelis), met als verschil dat zijn voormalige collega’s nu trainer van de tegenstander zijn. Toen hij terugkeerde naar Paraguay wilde de spits eigenlijk nog maar zes maanden spelen, maar omdat het goed ging, bleef hij zijn carrière verlengen. Bovendien speelt Santa Cruz niet alleen voor zichzelf. ‘Veel jongens hier in Paraguay zagen me als een idool vanwege mijn succes in het buitenland, maar hadden me nog nooit live zien spelen. Daar wilde ik verandering in brengen’, vertelde hij aan Sport Bild. ‘Het motiveert me ook dat mijn zoons, van wie er twee al studeren, hun vader nog steeds kunnen zien voetballen.’

Ook dit seizoen spelen Santa Cruz en Cardozo – samen goed voor 89 wedstrijden in de Champions League – nog regelmatig samen in de Paraguayaanse Primera División, soms in kleine, krakkemikkige stadionnetjes waar niet meer dan enkele duizenden supporters in passen. Ze starten alleen niet vaak gezamenlijk in de basis; een 84-jarig spitsenduo is pressing-technisch een crime voor elke moderne voetbalcoach. ‘Over het algemeen geldt: als de een op zondag speelt, speelt de ander op woensdag’, zei hun trainer daar in juni over.

Het najaarsseizoen in Paraguay, de Apertura, loopt inmiddels bijna ten einde. Het zijn moeizame maanden voor Libertad: de jonge trainer Galeano werd na een slechte reeks ontslagen, zijn opvolger doet het al niet veel beter. De topclub doolt rond in het rechterrijtje. Ondertussen is de grote vraag wat er gaat gebeuren met de twee grote vedettes; hun contracten lopen af, het is nog onduidelijk of ze allebei een extra jaar aan hun lange carrière willen vastplakken.

Voor de supporters van Libertad is het te hopen dat Cardozo en Santa Cruz hun pensioen nog even willen uitstellen. Bij sporters op leeftijd wordt al gauw gesproken over hun last dance, in het geval van deze twee gewezen topspitsen verdient hun eindeloze tango het om nog een jaartje te worden verlengd.